Aile ve çocuk için ‘Altın Yaş’ olarak da nitelendirilen 5 yaş ilk çocukluk döneminin dönüm noktası olarak bilinmekte. Daha olgun ve işbirliğine yatkın davranışlar sergileyen çocuk sorumluluk almaya açık ve dengeli bir kişilik yapısı gösterir. Tüm sevimliliğiyle çevresiyle daha dostça ilişkiler içerisine girer ve bu yönleriyle aileler de çocuklarının daha da büyümüş olduğunu fark ederler.
MOTOR GELİŞİM:
- Ayakkabısının bağcığını bağlayabilir.
- Kendi kendine giyinir, soyunur.
- Büyük tuvalet temizliğini yardımsız yapabilir.
- Parmak ucunda yürüyebilir.
- Ev işlerine ufak çapta yardım edebilir.
- Yatay, dikey, zikzak, eğik ve dalgalı çizgiler çizer.
- İp atlayabilir.
- Kâğıdı çeşitli şekillerde katlayabilir.
- Sağ ya da sol, tek ayağını kullanarak ileriye doğru sıçrayabilir.
- İki elini de kullanır ve kavrama becerileri gelişmiştir.
- Sıçrarken ayak değiştirebilir.
- Bir müziğin ritmine göre dans edebilir.
- Düz bir çizgi üzerinde, sapma yapmadan yürüyebilir.
- Beceri isteyen, tırmanma, sallanma, kayma, bir yeri delme, kazma, bir şey çakma, taşıma, çekip getirme vb. gibi bir çok hareketi gayet başarılı şekilde yapabilir.
- Resim yapma becerisi de gözle görülür şekilde gelişmiş, figürler netleşmiştir.
- Örnek resimler verildiğinde bakarak bir takım geometrik desenleri kopyalayabilir.
BİLİŞSEL, ALGISAL, DİLSEL GELİŞİM:
- 4 yaş çocuğu, yarım bırakılan bir şeye duyarsızken 5 yaş çocuğu başladığını bitirmeyi sever.
- Birçok harfi, rengi ve sayıyı bilir, söyler ve çizer.
- Şaka, fıkra, bilmece ve tekerleme gibi söz oyunlarından zevk alır.
- Kendine kitap okumaları yapar, kitaptaki resimlere öyküler yaratır.
- Problem çözme becerileri gelişir ve daha çabuk karar verir.
- Vücudunu merak eder.
- Hayalle gerçeğin farkını henüz ifade edemez.
- Mantıklı açıklamaları daha iyi anlar.
- Doğru, yanlış gibi kavramları öğrenir.
- Benzer ve zıt kavramları anlar.
- Bazı basit kelimeleri açıklayabilir.
- Sağ-sol, önce-sonra, sabah-öğle-akşam, dün-bugün-yarın kavramlarını bilir.
- Daire, üçgen, artı gibi şekilleri kopya edebilir.
- Kendi sınırlarını, yapabildiklerini ve yapamadıklarını bilir ve ifade eder.
- Kurallı oyunları oynayabilir, sırasını bekleyebilir, isteklerini erteleyebilir.
- Bebeklerin nereden geldiğini merak edip sorabilir.
- Adını, soyadını, yaşını, doğum gününü ve yılını bilir, sorulduğunda söyler.
- Sürekli konuşan ve sürekli olarak soru soran bir profil çizer.
DUYGUSAL VE SOSYAL GELİŞİM:
- Eylemlerinde, düşüncelerinde, bakış açılarında benmerkezcidir.
- Duygularını uygun şekilde ifade eder ve başkalarını duygularını anlar.
- Diğer çocukların veya kardeşlerinin yaptığı şeyleri yapmak ister.
- Diğer çocuklarla birlikte oyunlar oynar, paylaşabilir.
- Yaptığı işlerde yetişkinlerin onayını ister.
- Grup oyunlarını tercih eder.
- Başkalarının haklarına ve eşyalarına saygı duymaya başlar.
- İç denetimle kendi duygu ve isteklerini kontrol eder.
- Yalnız başına oynamaktansa sevdikleri, hoşlandıkları bir çocukla oynamayı yeğler.
- Bu dönemde çocukta iş birliği, dostluk, sempati gibi davranışların yanı sıra rekabet, kavga ve ağız dalaşı gibi davranışlar da görülmektedir.
5 YAŞ ÇOCUĞUNA YAKLAŞIM NASIL OLMALIDIR?
- Düzenli ve sağlıklı beslenme alışkanlığı edinmesine yardımcı olun. Mümkün oldukça yemek saatlerinde aile bireylerinin bir arada olmasına özen gösterin.
- Koyduğunuz sınırlar konusunda kararlı ve tutarlı olun. Kurallara uymasını isteyin.
- Doğru ve yanlış davranışların neler olduğunu öğreterek iyi davranışlarını övün.
- Onu başkalarının yanında eleştirmeyin.
- Çocuğun televizyon karşısında geçirdiği zamanlar kontrol edilerek, mümkünse onun yanında olup aktif olarak (programla ilgili açıklamalar yapılarak) televizyon izlenmeli.
- Çocuk, boş zamanlarını değerlendireceği yaratıcı farklı alanlara yönlendirilmelidir.
- 5 yaş çocuğu birçok şeyi kendi başına yapmak isteyecektir. Fakat tehlikeyi henüz değerlendiremediği için gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır.
- Sorularına sabırla, yaşına uygun, açıklayıcı cevaplar verilmeli.
- Bol bol kitap okuyarak kelime haznesi geliştirilmelidir.
- Çocukların kendi istekleriyle bir şeyler yapmaları desteklenmelidir. Sık sık “hayır” yerine, bir şey yapmak istediklerinde desteklenmeli ve yardımcı olunmalıdır. Örneğin, kendi yiyeceği elmayı yıkamak isteyen bir çocuğa, “sen iyi yıkayamazsın, bırak ben yıkayayım.” demek yerine, “Tabii elmanı kendin yıkayabilirsin, hem de gayet iyi yıkayacağından eminim.” demek onun daha girişken ve aktif olmasında önemli rol oynayacaktır. “İyi yıkayamazsın” denildiği zaman aslında çocuğa, “sen bunu beceremezsin, sen yetersizsin.” mesajı verilmekte ve bu durum çocuğun güven duygusunu olumsuz etkilemektedir.
- Her çocuğun bir veya birkaç işte başarılı olabileceği ortamlar oluşturulmalıdır. Çocuğa önce rahatlıkla, sonra biraz daha zorlanarak yapabileceği işler verilmelidir.
- Uğraştıkları işte hata yaptıklarında anlayış göstermeli ve yaptıkları hataları kendilerinin bulmaları sağlanmalıdır.
