2 yaş civarında başlayan ‘benmerkezci’ ve ‘inatçı’ dönem hala daha devam etmektedir. En sık duyulan kelimeler ‘hayır’, ‘istemiyorum’ ve ‘ben yapacağım’dır. 3 yaşına ulaşan çocuk annenin olmadığı farklı sosyal ortamlarda daha uzun kalabilmektedir. Bu nedenle 3 yaş, okul öncesi eğitime başlama yaşı olarakta bilinmektedir. Bu yaşta çocuk daha sosyaldir, zihinsel olarak gelişir ve kelime hazinesi hızla artarak daha düzgün cümleler kurar. 3 yaş önemli bir geçiş sürecidir aslında. Bu dönemde “ben ve başkaları” kavramı gelişir. İhtiyaçlarının karşılanmasının gecikebileceğini öğrenir. Öğretildiği takdirde paylaşmayı ve grupla oynamayı ve basit kurallara uymayı yavaş yavaş öğrenir ve uygulamaya başlar.
DUYGUSAL VE SOSYAL GELİŞİM
- Benmerkezci ve inatçı bir tavır sergiler.
- Sıklıkla itiraz eder, birçok şeyi kendi yapmak ister.
- “paralel oyun” denilen dönemdedir. Yani birbirleriyle oyun kurmaktan çok, oyuncağa yönelik oyunlar oynarlar. Paylaşmakta zorlanır. Oyuncağı elinden alındığı zaman yaşı gereği vurma, bağırma, ısırma gibi fiziksel tepkiler verebilir.
- Oyun sırasında kendi kendine konuşma giderek azalır ve yerini başkalarıyla konuşma alır.
- Oyuncaklarını toplar.
- Oyunlarda yetişkinleri taklit eder.
- Cinsiyetine ait rolleri benimsemektedir.
- Yetişkinlerin davranışlarını taklit eder.
- Sık sık tutturma ve inatlaşma davranışları sergiler.
- Gerekli durumlarda paylaşma davranışı gösterir.
- Gerekli durumlarda yetişkinlerden yardım ister.
- Yaptığı işlerde yetişkinlerden onay ister.
- Hatırlatmalarla grup kurallarına uyar.
- Ev işleri, bahçe işleri, alış-veriş gibi etkinliklerde yetişkine yardımcı olmaktan çok hoşlanır.
- Daha sakin ve uyumludur.
- Annenin olmadığı farklı sosyal ortamlarda daha uzun kalabilir.
- Okul öncesi eğitime başlayabilir.
MOTOR GELİŞİMİ
- İyi yürür ve koşar.
- Tek ayak üstünde denge kurabilir.
- Üç tekerlekli bisikleti sürebilir.
- Kapıları açabilir.
- Daire çizebilir. Kare ve üçgeni tanır.
- 8-9 küpten kule yapabilir.
- Kalemle daha düzgün çizgiler çizmeye başlar. İnsan çizimleri yaptığı görülebilir
- Makas kullanabilir.
- Yemek yerken kaşık ve çatalı rahatça kullanabilir. Yemeğini kendi yiyebilir.
- Merdivenden yukarı ayak değiştirerek çıkar ve aşağı inerken her basamakta iki ayağını bitiştirir.
- Alt basamaklardan atlayabilir.
- Koşarken ve büyük oyuncakları itip çekerken önüne çıkan engelleri aşabilir, köşeleri dönebilir.
- Parmak ucunda durabilir ve yürüyebilir.
- Her iki elini işbirliği içinde ustaca kullanabilir.
- Çok küçük olmayan düğmeleri açar.
- Ellerini yıkayabilir ancak tam olarak kurutamaz.
- Burnunu mendille siler.
- Dişlerini fırçalar.
- Tuvaletini yardımsız yapar.
- Pantolonunu ve şortunu indirebilir ve yeniden çekebilir ancak düğme ilikleme ve fermuar çekmede yardıma ihtiyaç duyar.
- Atılan topu yakalar ve karşısındakine top atar.
- Yerinde zıplayabilir.
- Bağcıksız veya spor ayakkabısını çıkarır.
- Yumuşak materyallere elleriyle şekil verir.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
- Aç, yorgun, üşümüş gibi kelimelerin anlamını bilir.
- Çoğu kelimeyi anlaşılır şekilde söyler.
- Adını, yaşını, cinsiyetini bilir.
- Vücudunu merak eder, vücudunun bölümlerini bilir.
- Konuşurken ses tonunu duruma göre değiştirebilir.
- Masalları büyük bir dikkatle dinler. Kendi de masal anlatmak ister.
- Şiir ve şarkı söyleyebilir.
- 5 kelimelik cümle kurabilir.
- 10’a kadar ya da daha fazla ezbere sayabilir.
- 1–3 arası rakamları tanır.
- Ana renkleri tanır.
- Basit emirleri yerine getirir.
- Nesnelerin isimlerini söyler, eşleştirme yapabilir, ayırt edebilir.
- ‘Ne’, ‘nerede’, ‘kimle’ başlayan pek çok soru sorar.
- Duygularını sözel ifadelerle açıklar (ör: üzüldüm, sıkıldım) ve duygularının nedenlerini söyler.
- Kelimeleri cümle içinde doğru yerlerde kullanır.
3 YAŞ ÇOCUĞUNA YAKLAŞIM NASIL OLMALI? 
- Bu dönemde ailenin tavrı çok önemlidir. Bu birey olmaya geçiş sürecinde çocuğun bazı taleplerini karşılarken bir parça geciktirmek, paylaşabildiğinde ve kurala uyduğunda ödüllendirmek çocuğun ben merkezcilikten kurtulmasında etkili olacaktır. Birçok oyunu ve aktiviteyi sürdürebilecek sabrı olan 3 yaş çocuğu yine de hala bir sorumluluğu uyarısız sonuna kadar sürdüremeyebilir.
- Ailece yenen yemekler bu yaştaki çocuğun iyi beslenme alışkanlığı kazanmasında büyük rol oynar. Yemek yaparken, sofra kurarken çocuğunuza da ufak görevler vermeniz onu mutlu edecektir. Sizin yediğiniz gıdaları zamanla o da deneyip yemek isteyecektir. Bu yüzden bir gıdayı redederse ısrar etmeyin, bir süre sonra farklı bir şekilde tekrar deneyin. Bu yaşta iştahsızlık görülebilir, acıkınca muhakkak sizden yemek talep edecektir. Arada abur cubur vermemeye çalışın.
- 3 yaş çocukları halen gece ve gündüz bez kullanıyor olabilirler. 4 yaşta ise, bazıları halen gece beze gerek duyabilir. Bunun için onu suçlamayın veya utandırmayın, her çocuğun bezden kurtulma yaşı farklıdır. Her olumlu gelişmede memnuniyetinizi belirtmeyi unutmayın.
- Oyuncak olarak parçaları bir araya getirip bir şeyler yapacağı oyuncaklar (yap-boz, lego gibi) alın.
- Sorularını sabırla ve düzgün cümleler kurarak cevaplayın.
- Öyküler, masallar okuyun, yeni kelimeler öğrenmesine yardıcı olun.
- Televizyon izlemeyi kısıtlayın.
- Başka çocuklarla bir araya getirin. Farklı ortamlarda bulunmasını ve
yeni arkadaşlarla tanışmasına olanak sağlayın. - Disiplin verirken koyduğunuz kurallar ve yasaklar konusunda tutarlı olun.
Ondan ne istediğinizi açıkça anlatın ve iyi davranışlarını övün.
İstenmeyen davranışlarının neden istenmediğini anlayacağı bir dilde anlatın. - Evde gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır. İlaçları ulaşamayacağı bir yerde
ve kilit altında tutun. Ateş ve kibritle oynamamayı öğretin, kibritleri
ulaşamayacağı yerde tutun. Evde silah bulundurmayın. Araba yolculuklarında uygun şekilde bağlandığından ve kapıların kilitli olduğundan emin olun.
