Çok önemli bir koruyucu refleks…aynı zamanda da pek çok hastalığın bulgusu… Hastaları doktora götüren en sık solunumsal belirti öksürük!
Öksürmek her zaman bir hastalık habercisi değil. Öksürük olmasa kendi vücut salgılarımızla boğulabilir; soluduğumuz havadaki her türlü yabancı cisim ve mikrobu akciğerlerimize taşırdık.
Sağlıklı çocukların günde ortalama 1 ila 34 kez öksürdükleri, bir kaç hafta sürebilen hafif öksürük atakları geçirebildikleri gösterilmiş. Halbuki geceleri ortaya çıkan ve uzun süre devam eden öksürük genellikle hastalıkların habercisi…
Bizleri öksürten en sık neden virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonları. Okul öncesi dönemdeki sağlıklı bir çocuk yılda her birisi iki hafta kadar sürebilen 6 ila 8 enfeksiyon atağı geçirebiliyor…
Dört haftadan daha uzun süren (kronik) öksürüğün ise pek çok nedeni var. Amerikan Allerji Astım ve İmmünoloji Akademisinin verilerine göre bunlardan bazıları:
- Burun ve sinüs hastalıkları
Rinit (burun yangısı) veya sinüzite bağlı geniz akıntısı çocuklarda kronik öksürüğün en önemli nedenlerinden birisi…Burun tıkanıklığı veya burun akıntısı eşlik edebilirse de bazen tek bulgu düzelmeyen öksürük olabilir. Sinüzite bağlı bulgular tedavi edilmezse aylarca sürebilir. Saman nezlesi gibi allerjiye bağlı gelişen öksürük ise özellikle bahar aylarında artar. Öksürüğü tetikleyen ev içi ve ev dışı pek çok allarjen vardır.
- Astım
Süregelen öksürük, nefes darlığı ve hışıltılı solunum ile birlikte, çocukluk çağı astım hastalığının en önemli bulgularındandır. Kimi zaman astımın tek belirtisi olabilir. Özellikle soğuk havada, egzersiz sonrası ve geceleri artan öksürük bu hastalığı düşündürür.
- Mide ve yemek borusu hastalıkları
Alakasız gibi gözükse de özellikle Gastro Özefajeal Reflü (GÖR) pek çok çocukta (ve de erişkinde) nedeni açıklanamayan süregelen öksürüğün ana sebebidir. Bu zor telaffuz edilen hastalık mideden yemek borusuna asit ve diğer maddelerin kaçağı sonucu oluşur. Pek çok insanda normalde yemek sonrası midede yanma, ekşime şeklinde bulgu veren bu hastalık çocuklarda (özellikle derdini anlatamayanlarda) sadece öksürük ile kendisini gösterebilir. Ses kısıklığı ve geceleri özellikle yemeklerden sonra artan öksürük küçük çocuklarda önemle izlenmelidir.
- Virüs enfeksiyonları sonrası
Öksürük, kimi zaman basit üst solunum yolları enfeksiyonları iyileştikten haftalar sonrasına bile devam edebilir. Solunum yollarında öksürük refleksini tetikleyen tahriş bu öksürüğün esas nedendir. Öksürük şurupları fayda etmeyebilir, kendiliğinden zamanla geçer.
- Habitüel (alışkanlık) öksürüğü
Özellikle adölesan (buluğ çağı) dönemindeki çocuklarda hiçbir fiziksel nedene bağlı olmayan tekrarlayan öksürük görülebilir. Geceleri uykuda görülmemesi bu rahatsızlık için önemli bir ipucudur.
- Yabancı cisim aspirasyonu (yutulması)
Süt çocukluğu ve ilk yaşlarda kuru yemiş, boncuk gibi maddelerin yutularak akciğere kaçışı ile pozisyonla değişen, düzelmeyen sürekli öksürük görülebilir. Öksürük bazen bu hastalığın tek bulgusudur.
- Hava kirliliği
Ülkemizde ciddi boyutlarda hava kirliliği yaşanmasa da pek çok çocuğun öksürük sebebi başka nedene bağlı olmaksızın sigara dumanına maruziyettir.
Basit gibi gözükse de altta yatan pek çok nedenden dolayı çocuklara öksürük tedavisi başlamadan doktorunuza danışmanız yerinde olacaktır.
Mutlu ve sağlıklı günler dilerim…
Dr. Umut ALTUNÇ
umutaltunc@gmail.com
21.01.2015
