Yaz Aylarında İlkokul Çağındaki Çocukların Beslenmesi
Sıcak günlerin gelmesiyle birlikte, sıcaklardan çok etkilenebilen çocukların beslenmelerinde bazı değişiklikler yapmak gerekir. Çocuğunuzun yaz aylarını sağlıklı bir şekilde geçirebilmesi için, öncelikle yeterli ve dengeli beslenmesine dikkat etmelisiniz. Bunu sağlamak için dört besin grubumuz olan et, yumurta, kurubaklagil grubu, süt ve süt ürünleri grubu, sebze ve meyve grubu, tahıllar grubundan besin çeşitliliğini sağlayarak çocuğunuzu ihtiyacı olduğu kadar beslemelisiniz. Yetersiz veya dengesiz beslenen çocukların ileriki yaşlarda kronik hastalıklara yakalanma riski diğer çocuklara göre çok daha fazladır. Bunu sağlamak için sizinle ilkokul çağındaki bir çocuk için örnek beslenme listesi paylaşacağım fakat bundan önce yaz aylarında, çoğu anne ve babanın aklına takılan birkaç konuya değinelim.
Çocuğuma ne sıklıkta dondurma yedirmeliyim?
Yaz aylarında çocuklarımızı dondurmadan mahrum bırakmak onlara büyük haksızlık olur. Dondurma, ana maddesi süt olan, salep, şeker, bitkisel yağlar, çeşitli meyve karışımları, çikolata ve kakao içerebilen, besleyici değeri oldukça yüksek bir besindir. Protein, karbonhidrat ve yağların yanında iyi bir kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum ve magnezyum kaynağıdır. Dondurmayı, çocuklarımıza uygun zamanlarda, uygun miktarlarda ve uygun bir şekilde hazırlayarak verirsek çocuklar için oldukça sağlıklı bir besin sayılabilir.
Eğer dondurmayı evde kendiniz yapma şansınız varsa, kendiniz yapmayı deneyin. Eğer kendiniz yapamayacaksanız ve dışarıdan satın alacaksanız, dondurmanın sağlıklı koşullarda üretildiğine emin olun. Çocuklarınıza vereceğiniz dondurmayı meyveli veya sade tercih etmelisiniz. Yaz aylarında çocuğunuza günde 1 adet veya 1 kez 1-2 top (50-100 gram) dondurma yedirebilirsiniz. Ancak bu miktardan daha fazlası verilmemelidir.
Yazda çocuklar ne kadar su içmelidir?
Aynı yetişkinlerde olduğu gibi, çocukların da yaz aylarında sıvı ihtiyacı arttığı için yeterli miktarda sıvı tükettiklerinden emin olmalıyız. Çocuğun günlük sıvı ihtiyacı kış aylarında kilo başına 100 ml., yaz aylarında ise 120- 130 ml. Yani 11 kiloluk bir çocuğun günde yaklaşık 7-8 su bardağı su tüketmesi gerekir. Çocuğunuzun susamasını beklemeden su içmesini sağlayın.
Yaz aylarında çok hareket eden çocukların vücudunda önemli oranda sıvı kaybı gözlemlenir. Bu kaybı gidermek için çocuğunuza karpuz, kavun, erik ve üzüm gibi sulu meyvelerden yedirmeyi deneyin. Yaz mevsiminde meyve ve sebze çeşitleri zenginleşir. Su içerikleri yüksek meyveler vücuttaki sıvı oranının dengelenmesine yardımcı olur. Fakat miktarlarının doğru ayarlanması gerekir.
Çocuğunuzun yeterli miktarda sıvı alımını test etmek için en iyi yol idrar sıklığı ve rengidir. İdrar rengi açık- soluk sarı değil de, koyu renkli ve az miktardaysa sıvı alımının yeterli olmadığının göstergesidir. Çocuklarınıza su alışkanlığını kazandırın, su için iyi birer örnek olun, suyun önemini anlatıp su içmelerine destek olun.
Çocuğum yaz aylarında iştahsızlık yaşıyorsa ne yapmalıyım?
Yaz aylarında iştahsızlık yaşayan çocuklara zorla yemek yedirmeye çalışılmamalı, bunun yerine ailece masada her gün aynı saatte yenen ana öğünlere çocuğun da katılması sağlanmalıdır. Önündeki yemeği bitiren çocuk takdir edilmelidir.
Çocuklarda ana yemeklere olan iştahsızlığın en önemli nedenlerinden biri de abur-cubur tüketiminin fazla olmasıdır. Tüm gün boyunca fazla miktarda tüketilen aşırı şekerli veya yağlı besinler, çocuklarınızın iştahını kapatarak büyüme ve gelişmeleri için gerekli olan esas besinleri almalarına engel olur. Bu nedenle çocuklarınıza öğünlerden 1–2 saat önce şekerli, abur cubur yiyecekler vermemelisiniz. Bu tür yiyecekler olabildiğince seyrek olmak şartıyla, ana öğünden sonra çocuğun karnı tok iken az miktarda kontrollü bir biçimde verilebilir.
Çocuklara yemek yedirmek için kesinlikle fazla ısrarcı olunmamalıdır. Belli bir besin grubuna karşı isteksizlik varsa, o besin yerine geçebilecek, başka besinler kullanılmaya çalışılmalıdır. Örneğin çocuğunuz et tüketmek istemiyorsa, yedirmeye zorlamak onu etten soğutacaktır, onun yerine yüksek protein içeren kuru baklagil yemekleri yemesini sağlayın.
Çocuğum yaz aylarında aşırı iştahlı oluyorsa ne yapmalıyım?
Çocukları fazla hareketli olan ebeveynler, çocuğunun yetersiz besleneceği düşüncesiyle tabaklarını fazlasıyla doldurabilmektedir. Fakat bu çocuğun ileriki yaşamını olumsuz etkileyecek yanlış bir düşüncedir. Çocuğunuz ihtiyacından fazla yemek istediğinde, aç kalır, büyüyemez düşüncesiyle ona daha fazla yemek yedirmeyin. Çocuğunuzun tabağına onun yaşına uygun miktarda yemek koyun, eğer doymayıp fazlasını isterse, büyüyemez düşüncesiyle daha fazla yemek verilmemelidir.
Yemeklerden iki buçuk, üç saat sonra çocuğunuza ara öğün yedirirseniz, hem bir sonraki ana öğünde aşırı açlık hissederek yemeğe saldırmaz hem de kan şekeri dengelenir.
Çocuğunuza mümkün olduğu kadar evde hazırlanmış yemekleri yedirmeye çalışın. Çocuğunuz çok fazla, hamburger, kızarmış patates, pizza gibi yiyecekler tüketirse, hem fazla miktarda yağ alımı olur hem de ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri alamaz. Evde hazırladığınız yiyeceklerde kızartmalardan ve aşırı yağ kullanımından kaçının.
Çocuğuma kaç öğün vermeliyim?
Yaz aylarında yemek miktarlarını azaltsanız da öğün sayısını değiştirmeyin. Çocuğunuzu 3 ana öğün ve 3 ara öğün şeklinde 6 öğün beslemeye çalışın. Ara öğünlerde ayran, taze sıkılmış meyve suyu gibi sıvı içeceklerden de verebilirsiniz. Ana öğünlerde ise mümkün olduğu kadar zeytinyağlı ve hafif sebze yemeklerini tercih edin, kızartma türü yiyecekleri pişirmeyin.
İlkokul çağındaki bir çocuk için örnek günlük beslenme listesi
*Unutulmamalıdır ki her çocuğun yaşı, kilosu, boyu, sahip olduğu herhangi bir hastalık varsa, alerji durumu, intolerans vs. göz önüne alınarak beslenme listesi hazırlanması en doğrusu olur. Ben sizinle ideal kiloda sağlıklı bir çocuğun örnek beslenme düzenini paylaşıyorum
Kahvaltı:
-1 su bardağı süt
-1 adet haşlanmış yumurta veya peynir/hellim
-Domates, salatalık, zeytin
-1 bardak taze sıkılmış meyve suyu
-ballı ekmek
Veya
Kahvaltı: -1 su bardağı süt
-tahıl gevreği
-meyve
Veya
Kahvaltı:
-Peynirli omlet
-domates, salatalık, zeytin
-taze sıkılmış meyve suyu
-1 tatlı kaşığı pekmez
-ekmek
Öğlen:
– 1 porsiyon etli veya kurubaklagil yemeği veya zeytinyağlı sebze yemeği
-2 yemek kaşığı yoğurt veya 1 su bardağı ayran
-Ekmek
Akşam:
-Et/tavuk/balık (ızgara/haşlama/fırında/buharda pişirilmiş)
-pilav, makarna veya erişte
-Salata
-Ayran veya yoğurt
Aralarda:
Sütlü tatlı, taze/kurumeyve, süt, yoğurt, ayran, taze sıkılmış meyve suyu, fındık/ceviz/badem
Çocuğunuzun düzenli beslenmesini sağlamak, fiziksel aktivitesin, arttırmak, ilgi duydukları bir spor dalına yönlendirmek kilo kontrolünde ilk adım olacaktır. Yüzme ve yelken gibi yaz sporları çocukların sosyal gelişimi içinde uygundur.
Kendi beslenme alışkanlıklarınızla çocuğunuza örnek olmalısınız. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları kalıcı biçimde küçük yaşlarda kazanılır. Çocuğunuzun beslenme konusunda örnek aldığı ilk insanlar ebeveynleridir. Bu nedenle kendi beslenme alışkanlıklarınızla çocuklarınıza örnek olmalısınız. Evde düzenli ve ailecek yapılan öğünler, çocuk için çok önemlidir. Siz düzenli ve kontrollü bir biçimde beslenmezken çocuğunuzdan böyle bir şeyi beklemek haksızlık olur.
Dyt. Mukaddes Yolcu
ZenLight Sağlıklı Yaşam Merkezi
Tel: 05428521845
mukaddes_yolcu09@hotmail.com
