“ARALIK AYI”,
“ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİ FARKINDALIK AYI”…
Çocukluk yaş grubunda sıklıkla görülen kanser türlerine karşı farkındalığı yaratmak ve toplumu bilinçlendirmek amacıyla her yıl “Aralık Ayı”nda çeşitli organizasyonlarla hastalık konusunda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Bu nedenle, Aralık ayı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de “Çocukluk Çağı Kanserleri Bilinçlendirme ve Farkındalık Ayı” olarak değerlendirilmesi kapsamında kişiler konu hakkında detaylı bir şekilde bilgilendirilerek, hastalıkta erken tanının önemi konusunda bilinçlendirilmektedir.
Her yaş grubu ve her sosyal statüyü tehdit eden kanser hastalığının çocukluk yaş grubundaki görülüş sıklığı ve davranış paterni, erişkin yaş grubunda görülen kanser türlerine göre farklılıklar içermektedir.
Kanser Hastalığı
Kanser hastalığı tek hücre hastalığıdır. İnsan organizmasındaki herhangi bir organ veya dokudan köken alabilir. Hastalığı oluşturan hücreler temelde vücut hücreleri olmakla birlikte bu hücreleri etkileyen çeşitli etkenler sonucunda hücrelerin ölümsüzleşip, aşırı üreyerek diğer organ ve dokuları iş göremez hale getirmeleri ile sonuçlanan, kendi vücudumuzun bir anlamda saatli bombası olarak nitelendirilebilecek bir haslalıktır; kanser.
Kanser hastalığının temelinde bozulmuş çoğalma kapasitesi yatmaktadır. Genetik ve çevresel faktörler gibi iki ana grupta toplanan faktörlerin etkileri ile iki basamakta ayrı ayrı ortaya çıkan bozulmalar ile kanser hastalığı meydana gelmektedir.
Çocukluk yaş grubunda en sık görülen kanser türleri arasında lösemi (kan kanseri), lenfoma (beze kanseri), beyin tümörleri,
sinir sistemi tümörleri, retinoblastoma (göz tümörleri), böbrek tümörleri, karaciğer tümörleri, kemik tümörleri, yumuşak doku tümörleri, üreme organı tümörleri, nadir görülen tümörler, ayrımı yapılamayan tümörler yer almaktadır…
Çocukluk yaş grubu “lösemi”si (kan kanseri) hastalarda kansızlık, solukluk, kanama ve kemik ağrıları ile bulgu verebileceği gibi ender olarak ilk dönemlerinde bariz bulgu vermeden de seyredebilir. Lösemi hastalığı zamanla yarışan bir hastalık olduğu düşünüldüğünde, tanının erken konulmasındaki önem daha iyi anlaşılır. Lösemi hücrelerinin üreme hızları diğer kanser türlerindeki hücrelerin üreme hızlarına göre çok daha hızlıdır. Bu saptama şöyle de ifade edilebilir. Lösemi hücreleri 12 saat içinde iki katına ulaşarak tümör yükünü saatler içinde katlayarak artırırlar. Bu da hastanın hayatını ciddi şekilde tehdit eder.
Lösemi hastalığının kardeşi olarak niteleyebileceğimiz ve vücudumuzdaki herhangi bir lenf bezesinden köken alabilen “lenfoma” hastalığı da çocukluk yaş grubunda sıklıkla görülen ve hızlı üreme kapasitesi ile tümör yükünü saatler içinde katlayarak artırabilen bir hastalıktır. Boyunda, koltuk altında, kasıklarda var olan lenf bezelerindeki şişlikler ile başlayabilen ve ileri evrelerinde kemik iliğine yayılabilen bir kanser türüdür. Yeri gelmişken önemli bir noktayı da vurgulamak istiyorum ki, her lenf bezesi büyümesi kanser hastalığı anlamına gelmemektedir. Bu şikayetler, herhangi bir iltihap yaratan mikrobik veya virütik hastalıklar sonucunda da lenf bezelerinde büyüme şeklinde görülebilmektedir.
Çocukluk yaş grubunda görülen bu en sık iki kanser türü dışında üçüncü sıklıkla görülen “beyin” tümörleri, geliştikleri beyin bölgelerine göre bulgular verebilmektedirler. Bunun yanında yumuşak doku tümörleri vücudumuzun her bölgesinden gelişebilecek özelliğe sahiptirler. Meydana geldikleri dokuya göre de belirti verebilecekleri muhakkaktır.
Çocukluk yaş döneminde görülen bazı bening (iyi huylu) oluşumlar, yerleşimleri itibarı ile kötü huylu tümörler gibi davranarak hayatı tehdit edebilmektedirler. Örneğin, beyinin derin dokularında olan iyi huylu tümörler gibi… Bu tür tümörlerin cerrahisi mümkün olmayıp tedavileri zor olan ve hayatı tehdit edebilen hastalıklardır.
Kanser Hastalığının Sebepleri
Çocukluk çağı kanserleri oluşumuna neden olan çeşitli yapısal ve çevresel risk faktörleri vardır. Bu risk faktörleri içerisinde bazı kromozom bozuklukları, doğumsal bazı hastalıklar, bağışıklık sistemini bozan hastalıklar, çeşitli virüs enfeksiyonları, radyasyona maruz kalma, bazı kimyasal maddelere maruz kalma (benzen, ağır metaller, tarım ilaçları, petrol ürünleri…), hamilelikte kullanılan bazı ilaçlar ve sigara ve alkol, ailede kanser olgularının fazla olması 
(özellikle genç yaşta ve belli tip kanserlerin görülmesi) gibi risk faktörleri yer almaktadır ….
Çocuklarda Erken Tanı
Çocukluk çağlarında görülen kanserlerin erken tanısı için, erişkinlerde kullanılan tarama testleri mevcut değildir. Bu nedenle, çocukluk çağı kanserlerinde, en sık görülen uyarıcı bulgu ve belirtileri bilmek ve bunların varlığında hızla doktora başvurmak gerekmektedir. Bu dönemde en sıklıkla rastlanan belirti ve bulgular arasında, boyun, koltuk altı ve kasık bölgesindeki lenf bezelerinde şişlikler, vücudun herhangi bir bölgesinde şişlik, solukluk, halsizlik, sık ateşlenme, ciltte morluklar ve çürükler, burun ve dişeti kanamaları, baş ağrısı ve kusma, ateşsiz havale geçirme, dengesizlik, yürüme bozukluğu, görme bozukluğu, kemik ve eklem ağrıları, enfeksiyon (iltihap) tedavisine rağmen devam eden öksürük, nefes darlığı, gelişme geriliği ve aşırı kilo kaybı, idrarda kan, idrar ve dışkılamada zorlanma, göz bebeğinde parlaklık ve gözde kayma gibi belirtiler yer almaktadır. Yeri gelmişken bir kez daha vurgulamakta yarar vardır ki, bu tür belirtiler önemli bir kanser türünün belirtisi olabileceği gibi, farklı bir sağlık probleminin belirtisi de olabilmektedir. Bu tür belirti ve şikayetler gözlendiği zaman hiç gecikmeden doktora başvurulması oldukça önemlidir…
Uzm. Mine Çağlar
Temel Onkoloji Uzmanı
Kanser Hastalarına Yardım Derneği Bilimsel Danışmanı
İletişim:
A: Üstay Sağlık Merkezi, Belediye Bulvarı, Yeşilyurt Sokak No:1 Yenikent, Gönyeli
T: 392 223 86 53-54
E: mine.caglar@drkudretcaglar.com
W: www.drkudretcaglar.com
