Mevsim geçişlerinde havaların değişimine bağlı olarak pek çok kişi salgın hastalıklara yakalanmakta. Özellikle çocuklarımızda görülen virütik enfeksiyonlar daha uzun süreli ve daha şiddetli bir şekilde gösteriyor kendini.
Nezle-grip hastalıkları neden bahar aylarında yayılıyor?
Okulların açılmasının üzerinden çok da zaman geçmeden pek çok çocuk birbiri ardına ateşlenip yataklara düştü. Doktor muayenelerinde hemen her zaman aynı sorular soruldu, aynı açıklamalar yapıldı: Neden çocuklar bu dönemde hastalanıyor?
Bu hastalıkların bahar aylarında yayılmasında başlıca etken hava sıcaklıklarındaki ani düşüş, gece-gündüz arası ölçülen hava sıcaklık farkı ve gece-gündüz arası nem ve basınç farkı!
Hava basıncına ve dış ortam sıcaklığına çok duyarlı olan boğaz, bademcik, kulak zarı ve ses telleri bu değişiklikler
nedeniyle dış ortama adapte olmakta güçlük çekiyor.
Nemli ve ılıman havanın hakim olmasıyla birlikte fırsatçı virüsler daha fazla çoğalma imkanı buluyorlar.
Yakın temas ve aynı ortamın havasının solunması ile önce aile fertlerine ardından da okullardaki salgınlar ile pek çok kişiye bulaşıyor bu virüs enfeksiyonları.
Horoz öksürüğü (larenjit hastalığı) neden bahar aylarında artıyor?
Pek çok aile horoz öksürüğü (larenjit) hastalığından dolayı sık sık doktora başvuruyor… Larenjit hastalığının bazı dönemlerde daha sık olarak görüldüğü ve tekrarladığı biliniyor.
İçinde bulunduğum bilimsel araştırma grubunun Ankara’da yaptığı ve Münih’te yapılan Dünya Alerji Kongre’sinde sunulan çalışmamızda 2200’e yakın larenjit hastası çocuk incelendi.
Bu çalışma sonucunda çocukların larenjit ataklarının sıklığının gece-gündüz sıcaklık farkının yüksek, ve buhar basıncının düşük olduğu dönemlerde (sonbahar ayları) ileri derecede arttığı gösterildi.
Kendisini ses kısıklığı, nefes darlığı ve horoz öksürüğü şeklinde gösteren bu hastalığa karşı hassas olan kişilerin bu dönemlerde özellikle dikkatli olmaları, vücut dirençlerini yüksek tutmaları, bol sıvı, C vitamini almaları, sigara, alkol ve yağlı-kızartma yiyeceklerden uzak durmaları gerekiyor.
Ağrılar neden havanın durumuna göre değişir?
Özellikle artrit (eklem iltihabı) ve romatizma hastalığı olan kişiler bazı hava koşullarındandan diğer insanlardan daha fazla etkilenmektedirler…
Pek çok romatizma hastası tıpkı bir meteorolog gibi yaklaşmakta olan fırtınanın haberini önceden verebilir.
Bu kişilerin ağrıları, bahar aylarında soğuk havalar, sert rüzgarların gelişi, nemin artarak hava basıncının azalması ile dayanılmaz derecede artar. Bu olayın nedeni olarak eklem içi kıkırdak ve sıvıların genişlemesi gösterilmektedir. Romatizma hastalığı nedeniyle halihazırda şiş olan eklemler bu şekilde daha da şişer. Hava basıncı ne kadar çok düşerse bu etki bir o kadar yoğun hissedilir.
Hava değişimleri erken doğumlara neden olabilir mi?
Gelişmiş ülkelerde yapılan istatistiki ve bilimsel çalışmalar doğum amacıyla hastaneye yatışların hava koşulları ile ilişkili olduğunu göstermiş.
Buna göre hava basıncında ani düşüş görülen dönemlerde doğum sıklığı önemli bir oranda artmakta… Kadın rahmi bir barometre gibi çalışmakta ve özellikle hamilelik döneminde çevresel basınçlardan etkilenmektedir. Hamilelik kesesi içindeki amnios sıvısı (bebeği besleyen sıvı) hava basıncının ani düştüğü durumlarda genişleyerek suların gelmesine (membran rüptürü) neden olur. Bu da erken doğumları tetikler. İkiz ve üçüz gebeliklerde bu etki daha da belirgindir.
Havanın değişimi insanın “havasını” da değiştirir mi?
Hani havalar nasıl olursa olsun sizin havanız iyi olsun diyen bir söz vardır ya… Bunu başarmak herkes için o kadar da kolay değil aslında … İnsan ne yaparsa yapsın içinde bulunduğu atmosferin değişiminden duygusal anlamda da etkileniyor…
Yapılan çalışmalara göre insanların kendilerini en iyi hissettikleri hava: hafif rüzgarlı, mevsim ortalamasından birkaç derece düşük sıcaklıkta, düşük nem ve yüksek basınçlı ortamlar… sonbaharın gelmesiyle depresyon sıklığında da artış yaşanıyor…
Uzmanlar bu değişikliği azalan gün ışığının beyin kimyası üzerinde oluşturduğu olumsuz etkiye bağlıyorlar. Bu kişilere flöresan ışık tedavisi uygulayan merkezler bile mevcut… Tüm bunların yanı sıra ülkemiz gibi sıcak ve nemli bölgelerde yaşayan kişilerin daha zor konsantre oldukları, işlerinde daha çok hata yaptıkları gösterilmiş!
Mutlu, sağlıklı günler, güzel havalar…
Dr. Umut ALTUNÇ
Çocuk Sağlılığı ve Hastalıkları
umutaltunc@gmail.com
Ekim 2015
