Hamilelik dönemi anne-baba adayları için heyecan verici bir dönem olmasının yanında, anne-bebek sağlığının korunması için yakından takip edilmesi gereken bir süreçtir. Hızla ilerleyen teknolojiye bağlantılı olarak gelişen tıbbi görüntüleme teknikleri, anne karnındaki bebeklerin detaylı görüntülerinin elde edilmesine yardımcı olmaktadır. Yrd. Gebelik ultrasonu bebekteki olağan dışı gelişmelerin daha erken ve doğru bir şekilde tespit edilmesinde önemlidir.
Yakın Doğu Üniversitesi Basın ve Halkla ilişkiler DairesiMüdürlüğü’ne açıklamalarda bulunan Tıp Fakültesi Radyoloji Ana Bilim Dalı Öğrt.Üy. Yrd. Doç. Dr. Hatice Ayça Ata Korkmaz; Ultrason, gebelikte bebeğin sağlığının kontrolü ve varsa bebekteki yaşamla bağdaşmayacak bir anomalinin olduğunu (Örneğin: bebeğin başının gelişmemesi vb.) tespit için oldukça sık kullanılan bir yöntemdir . Bu yöntem ile erken tanı koyulan ve tedavisi mümkün olan ve hayati risk oluşturmayan anomalilerin tespiti, doğum sonrası bebeğe gerekebilecek birçok ameliyat için uygun koşulların önceden hazırlanmasını sağlamaktadır. Tıbbın her alanında yaygın olarak kullanılan ultrason ile görüntüleme tekniği, organları, yumuşak dokuyu ve kan akımını incelemek için yaygın olarak kullanılan, maliyeti düşük bir görüntüleme yöntemidir.
Ultrason Ses Dalgaları Zararsız
Ultrason hastanın cildine tutulan bir prob aracılığıyla vücuda gönderilen yüksek frekanslı ses dalgalarıyla çalışır ve şu ana kadar yapılmış olan çalışmalarda, gebeliklerde iki ve üç aylık periodlarda uygulanan ultrasonun zararlı bir etkisi saptanmamıştır. Zararlı etkileri olan iyonizan radyasyon içermeyen ultrason cihazı, ses dalgalarının dokularda oluşturduğu yankıları, hastanın yanındaki bir monitörde görülebilen gerçek zamanlı görüntülere çevirir.
Ultrason Nasıl Uygulanır?
Görüntü kalitesini artırmak için probun temas ettiği deriye zararsız ve suda çözünebilen bir jel uygulanır. Ultrason incelemesi için hastaların inceleme masasına uzanmaları istenir. Tetkik boyunca probdan hafif bir basınç ve titreşim hissedilebilir. Ekranda görüntüleri daha iyi görebilmek için oda karartılır. Kimi zaman daha iyi görüntüler elde etmek için vücudun pozisyon değişiklikleri bazen gerekli olabilir.
Gebelikte Bebekte Oluşabilecek Sorunlara Dikkat Edilmeli
Gebelik döneminde bebeklerde oluşabilecek birçok anomali vardır. Bunlar, omurgada oluşan açıklıklar, beynin kemik yapısıda eksik gelişme, beynin dışarıya fıtıklaşması gibi santral sinir sistemi ile ilgili problemler, yarık damak ve yarık dudak anomalileri (down sendromu gibi kromozomal anomalilerde bebeğin özellikle de yüzü olmak üzere fiziksel görünümünün izlenmesi), bebeğin el ve ayaklarıyla ilgili anomaliler, karın ön duvarında olan defektler sonrasında batın organlarının dışarıya fıtıklaşması gibi yaşamı tehdit edici anomaliler olarak sayılabilir.
Anomali durumlarının tespiti için oldukça önem taşıyan ultrason, gelişen teknoloji ile iki boyutlu görüntüler yerine, üç boyutlu ve eş zamanlı renkli görüntüler sağlayarak, anne babaların, hamileliğin 3. ayından itibaren bebeklerinin fotoğrafına ve hareketli görüntülerine kavuşmalarını sağlamaktadır. 3D ve 4D ultrasonun en büyük farkı, oluşan eşsiz görüntünün 4D ultrasonda bebeğin gerçek zamanlı hareketlerinin de izlenebilmesine olanak vermesi ve hekim açısından 4D ultrason ile bu görüntüleri oluşturmanın çok daha pratik ve kolay olmasıdır.
Gebelerde Hangi Dönemlerde Ultrason Taraması Yapılmalıdır?
Gebelikte bazı dönemlerde ultrason ile kontrol yapılmalıdır. Bu dönemler, 5.-6. haftalarda erken gebeliğin ve fetal kalp atımının tespiti, 11-14. haftalarda ense kalınlığının ölçülerek bazı anomalilerin ekarte edilmesi, 18.-20. haftalarda fetal anomali taraması, riskli gebeliklerin saptanması, 30.-32. haftalarda fetal gelişmenin ve fetal iyilik halinin değerlendirilmesi için önem taşımaktadır.
Gebelik ve jinekolojik taramalarda, bebeğin gebelik haftasına uygun gelişiminin değerlendirilmesi, bebeğin cinsiyetinin erken dönemlerde belirlenmesi (14. haftada), çoğul gebeliklerin ayrıntılı değerlendirilmesini, erken haftalarda rahmin yapısal problemlerinin tanısını, plasentada oluşabilecek anomalilerin saptanmasını (kanama, ayrılma, yaşlanma, tümör vs.), plasentanın yerleşiminin belirlenmesini (doğumun şeklinin belirlenmesi açısından önemlidir), dış gebeliğin erken tanısını, yumurtalık tümörleri, kist, polip ve miyomların teşhisini mümkün kılar.
Her Gebe Ultrason Kontrolü Yaptırmalı
Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Ana Bilim Dalı’ndan, Yrd. Doç. Dr. Hatice Ayça Ata Korkmaz, “Heyecan ve sevinç içindeki bir anneye bebek hakındaki olumsuzlukları söylemek zorunda kalmak bizim için kabus gibi bir şey. Ne var ki annenin yaşayacağı zorlu doğum sürecinin ardından bebeğinin yaşama tutunamaması çok daha büyük bir travma olmakta. Yaşananların miadında bir doğum sonrası bebeğini kaybetmenin anneye yaşatacağı maddi-manevi sıkıntı ile boy ölçüşemeyeceği de muhakkak. İşte bu nedenlerden dolayı gebelerdeki anomali taraması mutlaka yapılması gereken önemli bir uygulamadır.” diyerek gebelikte ultrason ile görüntülemenin önemine dikkat çekmektedir.
Anne adayının gebeliği süresince rahat ve mutlu olmasının, hamileliğini rahat bir şekilde geçmesinde büyük bir faktör olduğunu belirten Korkmaz, ultrasonun tıbbi gerekliliğinin yanında anne-baba adayları için unutulmaz bir deneyim olduğunu vurguluyor. “Anne-baba adaylarının tetkik esnasında, bebeğin hareketlerine verdikleri tepkiler, yaşadıkları heyecan ve mutluluk gebelik sürecinin en hoş anları arasında yerini almakta. Kuşkusuz bu dönemin telafisi ve geriye dönüşü mümkün olmadığından ebeveyn adaylarımız da randevularını hiç aksatmamaktadır.” sözleri ile ultrasonun ebeveynler için önemini belirtti.
17.01.2015
