Toplumsal olarak ciddiyetinin ve sayısının ne kadar yüksek olduğunun farkında değiliz belki ancak Davranış Bozukluğu şu an çocuklarımızın arasında en çok rastlanan ve görülen psikolojik sorunlardan biridir. Davranış bozukluğunu açıklamadan önce vurgulamam gereken nokta DAVRANIŞ’ın ne olduğudur.
Davranış bizim farklı durumlarda sergilediğimiz hareketlerimizdir. Bu hareketler, fiziksel olarak veya konuşarak ifade edilebilir. Farklı durumlarda farklı hareketlerde bulunabiliyoruz. Mutluyken, sinirliyken, üzgünken ya da kaygılıyken sergilenen davranışlar farklılık gösterebilir. Eğer bu sergilediğimiz hareketler kendimizi, ailemizi ve çevremizi ciddi anlamda olumsuz etkiliyorsa, o zaman buna davranış bozukluğu denilir. Toplumsal kurallara uymama ve zarar verme, davranış bozukluğunun önde görülen belirtileridir.
Davranış bozukluğu, genelde küçük yaşlarda belirtilerini gösterir. Gereken destek alınmazsa çocuğun gelişimini olumsuz etkiler ve ilerideki hayatında daha büyük sorunlara yol açabilir.
Tabii ki çocuklarımızın hepsi birbirinden farklıdır ve farklı gelişim gösterirler. Toplumumuzda ebeveynlerin kendi çocuklarını başka çocuklarla kıyasladıklarını ve kendilerini ‘Niye benim çocuğum böyle davranıyor?’ diye sorguladıklarını gözlemliyorum. Doğru olmayan şeylerinin farkında olmamız ancak çocuğumuzu diğer çocuklarla kıyaslamamamız gerekir. Çünkü hiç kimse birbirine bire bir benzemez. Herkes kendi benliğiyle tekdir.
Her çocuk olumsuz davranışta bulunabilir. Olumsuz davranışların, Davranış Bozukluğu sınıfına girebilmesi için bazı ölçütler vardır. Belirtilerden bazıları şunlar:
- Küfürlü konuşma
- Tırnak yeme
- Saldırganlık
- İnatçılık
- Sinirlilik
- Yalan söyleme
- Karşı gelme
Bu belirtilerin sıklıkla yaşanması ve ciddi yoğunlukta olması gerekir. Davranış Bozukluğuna sadece uzman kişiler tarafından teşhis konulabilir.
Davranış Bozukluğun Nedenleri Nelerdir?
Daha önce vurguladığım gibi her çocuk farklıdır ve farklı ortamlarda farklı kişiler tarafından büyütülür. Davranış bozukluğu, farklı nedenlerden kaynaklanır. Ama bilinen sebeplerden bazıları şunlardır:
- Dikkat çekme
- Bir nevi hesaplaşma
- İntikam alma
- Küçük yaşta aile içinde yaşanan zihinsel travmalar
- Aile içerisinde yaşanan olumsuz davranışlar
Davranış Bozukluğu Varsa Ne Yapmanız Gerekir?
Kesinlikle şiddet uygulanmaması gerekir. En etkili yöntem, olumsuz davranış sergileyen bir çocuğun isteğinin yapılmamasıdır. Yapıldığı takdirde çocuk bunun yanlış bir davranış olduğunun farkına varmayacak ve bu davranışı yine tekrarlayabilecektir. İsteğinin yapılmaması durumunda çocuk sinirlenebilir veya daha farklı bir tepki verebilir. Bu tepkiyi görmezden gelmeli ve çocuk sakinleştikten sonra onunla ilgilenmeniz gerekir. Çocuğa davranışının niye yanlış olduğu çocuğa anlatılmalıdır. Ayrıca daha sonra olumlu davranış sergilediğinde çocuğa ödül verilmelidir. Davranış Bozukluğu gözlemlediğiniz çocuğunuza yaşına uygun sorumluluklar vermek de davranış bozukluğunu gidermenin bir diğer yöntemidir. Tabii ki bazen sinirlenebilirsiniz, sabrınız taşabilir. Ama düşünün ki çocuğunuza doğru şekilde yaklaşırsanız, kısa süren gerginlikler ve zorlukların ardından olumlu sonuç alabilirsiniz. Bu süreçte profesyonel destek almanız da faydalı olacaktır.
Unutmayın ki hepimiz bu dünyaya bilincimiz açık geliyoruz. Anne karnında yaşananlar haricinde bir bebeğin hayat tecrübesi ilk ağlamadan sonra başlıyor. Büyürken kendi normal psikolojik ve fiziksel gelişimimiz dışında en yakınlarımızdan görülen davranışlar, konuşmalar ve tutumlar bizi etkiliyor. Bu yüzden çocuk büyütürken düşünmemiz ve kendimize sormamız gereken ‘ Biz nasıl büyüdük ve hangi durumlar bizi olumsuz etkiledi? ’ sorusudur. Bu sorunun cevabını bularak çocuğunuzu kendi özgüvenini yıkmadan sağlıklı bir şekilde büyütebilirsiniz.
Pınar Alp
Psikolog
Klinik Psikoterapist
Yaşam Pınarı
Psikolojik Danışmanlık, Psikoterapi,
Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
Tel: 0533 858 2847 , 366 16 60
